Grenzen aan preventie

Ziekte en gezondheid laten zich moeilijk beheersen. Het menselijk lichaam is geen apparaat dat je in conditie kunt houden door servicebeurten en apk-keuringen. Mensen die hun hele leven gezond geleefd hebben, worden ook ziek want toeval en risico’s zijn niet uit te sluiten. Daarnaast zijn de gevolgen van een ongezonde leefstijl ook voor iedereen verschillend. Uiteindelijk is er slechts sprake van uitstel en niet van afstel.

In de Tweede Kamer staat voor maandag 19 december het overleg gepland over de gezondheidsnota. Ik ben hier positief over. De minister van VWS legt namelijk het accent op bewegen; over de leefstijl laat ze mensen zelf hun keuzes maken. De minister heeft helemaal gelijk. Iemand die dik is, maar ook een goede conditie heeft, loopt geen gezondheidsrisico, tenminste niet meer dan iemand met een normaal gewicht. Het liefste zie ik deze accentverschuiving nog verder gaan, namelijk naar het doel om gelukkig te leven in plaats van gezond te leven.

Vettax

Het is jammer dat de Raad voor Volksgezondheid en Zorg (RVZ) dit niet wil inzien en nog altijd inzet op een vettax of het duurder maken van voedsel. Een vettax spekt vooral de staatskas, er zal geen frikadel minder om gegeten worden. Hetzelfde gaat op voor de verhoging van de accijns op tabak. Volgens de RVZ kan die accijns vanuit de gezondheidsoptiek niet hoog genoeg zijn. Misschien wordt het tijd om dit bij te stellen. Hoeveel mensen zijn er werkelijk voorstander van om een bejaarde in de laatste fase van zijn leven een sigaret te ontzeggen? Het zal hem of haar niet gezonder maken, maar wellicht wel minder gelukkig.

Leefstijlpreventie

De leefstijlpreventie gaat uit het basispakket. Dit steun ik van harte. Het basispakket is bedoeld voor basiszorg en stoppen-met-roken valt daar niet onder. Nicotinevervangers koop je maar bij de drogist, die zijn bovendien goedkoper dan een pakje sigaretten en dus spaar je nog steeds geld uit. Ook de massamediale leefstijlcampagnes worden gestopt. De effecten hiervan waren toch al gering. Ze bereikten niet de beoogde groepen, zoals de sociaal-economische onderlaag. Door de leefomgeving in achterstandswijken te verbeteren, wordt echter wel een positief effect op de gezondheidszorg bereikt. Vandaar dat de minister inzet op veilig sporten, bewegen en spelen in de buurt. Alweer steun!

Risicogedrag

Al met al zie ik met deze gezondheidsnota een einde komen aan de dwang-en-drangmaatregelen die de overheid oplegt om risicogedrag van burgers te corrigeren. En wat mij betreft opent dit ook de weg naar de discussie wat we nu eigenlijk over hebben voor opsporing en preventie. Kunnen en willen we leven met risico’s of willen we alles koste wat het kost zien te vermijden? En waaraan wordt het voordeel van preventie gemeten? Geluk, levensduur, geld of het succes van de medische wetenschap? Karen Gerbrands, Kamerlid voor de PVV