Beweging als celtherapie: Fitter tot op mitochondriënniveau!

Wat het verschil is tussen actief en zittend leven, tot diep in je cellen

Veel mensen voelen zich gezond. Geen klachten, prima bloeddruk, redelijk energiek. Maar onder de oppervlakte, diep in de cellen, kan iets anders spelen. Een nieuw onderzoek gepubliceerd op bioRxiv laat zien dat een zittende leefstijl, zelfs bij ogenschijnlijk gezonde mensen, kan leiden tot meetbare schade aan de energiecentrales van ons lichaam: de mitochondriën. Wetenschappers vergeleken de celactiviteit van actieve en inactieve jongvolwassenen, zowel in rust als tijdens inspanning. De resultaten zijn ronduit alarmerend voor iedereen die nog denkt dat "stilzitten geen kwaad kan zolang je niet ziek bent".

De schokkende verschillen in rusttoestand

Er namen gezonde jongvolwassenen deel, verdeeld in twee groepen: sedentair (minimaal bewegen, geen sport) en actief (regelmatig bewegen en sport, drie keer per week, een uur per sessie). De onderzoekers vergeleken hun mitochondriële én metabole functioneren zowel in rust als tijdens inspanning. De actieve groep was duidelijk fitter en mitochondriaal efficiënter. De sedentaire groep, hoewel “voorheen als gezond gezien”, vertoonden aanzienlijke tekorten in cellulaire energieproductie vergeleken met actieve mensen, ondanks het ontbreken van ziekten. Zonder dat er sprake was van een ziekte, zagen onderzoekers bij sedentair levende deelnemers de volgende uitkomsten:

• De zuurstofverwerking (Complex I en II) lag tot 36% lager.
• De capaciteit van het elektronentransportsysteem, essentieel voor energieproductie, daalde met een derde.
• Pyruvaatoxidatie, een cruciale stap in de verbranding van suikers, lag 37% lager.
• De vetverbranding was fors verstoord: sleutelenzymen zoals CPT1 en CPT2 vertoonden dalingen van 44 tot 51% zien.

Deze cijfers tonen aan dat het energiemetabolisme van inactieve mensen zelfs in rust zwaar onder druk staat. Ook tijdens fysieke activiteit bleken sedentairen minder efficiënt. Hun vetverbranding bleef achter en de afvoer van lactaat, een indicator voor herstelvermogen, verliep trager. Dit is relevant, want deze inspanningsmetingen bleken goed te correleren met de rustmetingen. Simpel gezegd: de manier waarop je lichaam reageert op beweging kan een spiegel zijn van je mitochondriale gezondheid.

Misschien wel de belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat je niet hoeft te wachten op klachten om te handelen. Inactiviteit veroorzaakt sluipenderwijs celverval,  lang voordat er sprake is van diabetes, hartfalen of overgewicht. Wie wacht op symptomen, wacht te lang.

Zelfs lichte dagelijkse activiteit, zoals wandelen, fietsen, zwemmen of traplopen, kan de bio-energetische functies activeren en verbeteren. Daarbij is zogenaamde zone-2-cardio (bewegen op 60–70% van je maximale hartslag) bijzonder effectief voor het stimuleren van vetverbranding en het verbeteren van de mitochondriale efficiëntie.

Deze studie benadrukt een fundamenteel inzicht: gezondheid begint niet met het uitblijven van ziekte, maar met goed functionerende cellen. En cellen floreren bij beweging. De boodschap is helder: stilzitten sloopt, bewegen herstelt, zelf vóór je iets voelt. Elke stap telt, tot diep in je mitochondriën.

Bron: https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2024.08.19.608601v1.full