Dementie en cognitieve achteruitgang: De 'nieuwe' preventieve HEALM-aanpak!

Leefstijl als preventief medicijn!

Dementie en cognitieve achteruitgang zijn wereldwijd groeiende gezondheidsuitdagingen, vooral gezien de vergrijzing. Onderzoek ‘Dementia and Cognitive Decline’ introduceert de HEALM-methode (“Hierarchies of Evidence Applied to Lifestyle Medicine”), ontwikkeld door de American College of Lifestyle Medicine en de True Health Initiative. Deze methode combineert verschillende vormen van bewijs (RCT’s, cohortonderzoek, observaties) om de impact van leefstijlfactoren op cognitieve gezondheid beter te evalueren.

De zes pijlers van leefstijl als medicijn

Het onderzoek toont zes belangrijke leefstijldomeinen, verpakt in het HEALM-model:

1. Plantaardige voeding Sterk bewijs dat een voeding rijk aan groenten, fruit, volle granen en peulvruchten beschermt tegen cognitieve achteruitgang.
2. Beweging Regelmatige fysieke activiteit wordt geassocieerd met betere cognitieve functie en vertraagde achteruitgang.
3. Herstellende slaap Goede slaapkwaliteit draagt bij aan geheugen- en hersenfuncties.
4. Sociale verbondenheid Actieve sociale relaties werken cognitief beschermend .
5. Stressregulatie Stressmanagement door meditatie, yoga, ademhalingsoefeningen, enz. verbeteren het cognitieve functioneren.
6. Vermijding van risicovolle middelen Stoppen met roken, matiging van alcohol en vermijden van andere schadelijke stoffen ondersteunt cognitieve gezondheid.

Implicatie voor beleid, professionals en samenleving

Gezien de oplopende belasting door dementie zouden leefstijlinterventies binnen preventieprogramma’s sterker moeten worden geïntegreerd. Een holistische aanpak via HEALM kan helpen bij het verminderen van risico’s en het bevorderen van breingezondheid bij ouderen. Gezondheidsprofessionals, beleidsmakers en lifestylecoaches kunnen deze inzichten toepassen om mensen op een brede, evidence-based manier te begeleiden, gericht op gezond ouder worden. Voor leefstijl ondersteuners biedt dit framework praktische handvatten om mensen te helpen duurzame keuzes te maken die niet alleen fysiek, maar ook cognitief welzijn ondersteunen.

Bronnen:

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11556629/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28523941/

MIND Diet Associated With Reduced Incidence of Alzheimer’s Disease https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25681666/

Adherence to Mediterranean diet and risk of developing cognitive disorders https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28112268/

Physical activity and risk of cognitive decline: A meta-analysis https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-14-510

Exercise and the prevention of dementia: A review of prospective studies https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3951958/

Sleep and risk of dementia https://link.springer.com/article/10.1007/s11357-025-01637-2

Sleep duration and dementia risk: The Framingham Heart Study https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5373785/

Smoking as a risk factor for dementia and cognitive decline https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17573335/

Alcohol consumption and dementia risk: a meta-analysis https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28097521/

12/