De Gezondheidsramp samen keren - deel 4

Van holistische gezondheidszorg naar orgaanspecialisatie en symptoombestrijding!

De uitvinding van de microscoop (1590) betekende een doorbraak in de medische wereld. Het bracht ons gedetailleerd inzicht in micro-organismen (Antoni van Leeuwenhoek ontdekte micro-organismen in 1674), cellen en biologische processen, waardoor ziekten beter gediagnosticeerd en behandeld konden worden. Toch bracht deze technologische vooruitgang ook ongewenste effecten met zich mee, die van invloed zijn op de manier waarop we vandaag de dag gezondheidszorg benaderen.

1. Verschuiving van holistische naar gespecialiseerde zorg

Vóór de microscoop richtte gezondheidszorg zich veelal nog op het gehele lichaam en meer op de balans tussen lichaam en geest. De microscoop bracht een focus op ziekteverwekkers, organen en specifieke lichaamsdelen. Dit leidde tot fragmentatie van zorg: In plaats van de mens als geheel te behandelen, ontstonden er specialismen die zich richten op afzonderlijke organen of systemen. Cardiologen, longartsen, dermatologen, etc. behandelen specifieke aandoeningen zonder per se de onderlinge samenhang van lichaam en geest mee te nemen.

2. Symptoombestrijding in plaats van oorzaak behandeling en preventie

Met de nadruk op het identificeren van bacteriën, virussen en cel afwijkingen, is de focus van zorg verlegd naar het bestrijden van symptomen. Medicatie wordt vaak voorgeschreven om symptomen van chronische aandoeningen te onderdrukken in plaats van de onderliggende oorzaak van chronische ziekten aan te pakken. Dat is natuurlijk ook wel de vraag van ons burgers, we zoeken naar een oplossing en die mag ook liefst zo snel als mogelijk komen. Of het dan de duurzame oplossing voor de lange termijn is, of dat het ons afhankelijk maakt van behandeling en/of medicatie, daar staan we dan weer wat minder bij stil. Door die focus op symptoombestrijding en de geboden medische oplossingen hiervoor, lopen we het risico dat de onderliggende leefstijl- en omgevingsfactoren vaak buiten beschouwing blijven, wat kan leiden tot juist een toename van chronische aandoeningen. Het is een lastige paradox, we willen de oplossing snel, maar realiseren ons te weinig, en krijgen hier ook te weinig informatie over, dat er op preventief vlak nog veel te halen valt.

3. Afname van eigen verantwoordelijkheid

De nadruk op externe oplossingen (zoals medicatie) heeft geleid tot een verschuiving van verantwoordelijkheid voor de gezondheid. Patiënten vertrouwen op specialisten en medicijnen in plaats van actief aan hun eigen gezondheid te werken. Door een gebrek aan Health Literacy en gezondheidsbewustzijn (bij inwoners en professionals) is er dan automatisch ook minder aandacht voor preventie en leefstijl als middel om gezondheid te bevorderen.

4. Toename van medicatieafhankelijkheid

Door de nadruk op specifieke aandoeningen en symptoombestrijding is de afhankelijkheid van medicatie sterk toegenomen: Veel patiënten gebruiken meerdere medicijnen tegelijk, wat kan leiden tot bijwerkingen en interacties. De groeiende invloed van farmaceutische bedrijven heeft de focus op medicamenteuze behandeling verder versterkt. En nogmaals, dit is een ontwikkeling van vraag en aanbod, we staan snel genoeg bij de dokter op de stoep als er iets speelt. Preventie is actie ondernemen voor er iets negatiefs speelt en daar is een sterke mate van bewustwording voor nodig. Bij de afwezigheid van die bewustwording, overwinnen de aangeboden curatieve oplossingen.

5. Psychosociale factoren onderbelicht

De holistische benadering van de rol van beweging, voeding, ontspanning, slaap, emoties, sociale verbinding en mentale welzijn in het preventie- en genezingsproces zijn langzaam verloren voor de massa, waardoor chronische aandoeningen explosief toegenomen zijn in de laatste 70 jaar. De huidige specialistische zorg heeft vaak minder oog voor deze factoren, terwijl deze elementen een cruciale rol spelen in ziektepreventie en herstel.

Hoewel de uitvinding van de microscoop een flinke impact heeft gehad op de verschuiving van holistische, preventieve gezondheidszorg naar curatieve, gespecialiseerde medische zorg, zijn er uiteraard nog veel meer invloeden te benoemen, die onmogelijk zijn om allemaal te benoemen. Een daarvan was de focus op empirisch bewijs en de zoektocht naar objectieve waarheid, die leidden tot een analytische kijk op het lichaam. Gezondheid werd ontleed in meetbare onderdelen, waardoor de nadruk verschoof van de balans tussen lichaam en geest naar het bestuderen van specifieke systemen.

En wat dacht je van de invloed van de snelle verstedelijking en de toename van arbeid. Dat leidde tot nieuwe gezondheidsproblemen (zoals infectieziekten in steden). Medische vooruitgang richtte zich op bestrijding van deze ziekten, wat de ontwikkeling van vaccins, antibiotica en chirurgische technieken stimuleerde. Hierdoor ontstond een grotere afhankelijkheid van medische interventies. De doorbraken van Jenner (1796: pokkenvaccin) en Fleming (1928: penicilline) markeerden de opkomst van curatieve oplossingen die de sterfte sterk verlaagden. Dit versterkte het idee dat externe middelen ziektes konden uitroeien, waardoor preventie op de achtergrond raakte. En toen kwam de industrialisatie van medicijnen en de groei van farmaceutische bedrijven flink op stoom, wat zorgde voor een paradigmaverschuiving. Ziekte werd steeds vaker aangepakt met medicatie in plaats van aanpassingen in leefstijl. Dit versterkte de afhankelijkheid van snelle, externe oplossingen. Tel daar de ontwikkeling van CT-scans, MRI’s en bloedtesten bij op, deze gaven gedetailleerd inzicht in ziekteprocessen. Dit resulteerde in vroege opsporing en behandeling van ziekten, maar ook in een fragmentarische benadering van gezondheidszorg, gericht op ziektebestrijding in plaats van gezondheidsbevordering.

Zorgsystemen worden vaak gefinancierd op basis van ziektebehandeling, niet preventie. Specialisten en ziekenhuizen ontvangen vergoedingen voor behandelingen, wat de focus legt op curatieve zorg. Preventieve programma’s krijgen minder aandacht en minder middelen, waardoor ze minder prominent zijn in de zorgstructuur.

De moderne maatschappij richt zich dus helaas op snelle oplossingen en gemak. Dit heeft de vraag naar snelle medische ingrepen vergroot, terwijl leefstijlinterventies langdurige inzet vereisen. Mensen kiezen, onder andere door onbewuste onbekwaamheid, vaker voor snelle medicatie dan voor tijdrovende preventieve maatregelen.

De combinatie van technologische vooruitgang, economische prikkels en maatschappelijke gedragingen heeft geleid tot een gezondheidszorgsysteem waarin curatieve zorg de boventoon voert. Hoewel de microscoop onmiskenbaar heeft bijgedragen aan wetenschappelijke vooruitgang en medische doorbraken, is het ook goed om er ons bewust van te zijn en te onderkennen dat het ook heeft geleid tot een paradigmaverschuiving in de gezondheidszorg. De uitdaging ligt in het herontdekken van de balans tussen de holistische benadering en de gespecialiseerde medische zorg, zonder de voordelen van moderne geneeskunde te verliezen. Door bewustwording over preventie, leefstijl en eigen verantwoordelijkheid opnieuw te integreren, kan een meer duurzame en complete vorm van gezondheidszorg ontstaan.

Welke kennis is verloren gegaan?

De primaire vraag is, welke holistische preventiekennis is verloren gegaan en wat is ermee te winnen? Wat is die gouden formule, die de kwaliteit van ons leven kan optimaliseren? Wat zijn de preventieve leefstijl aandachtpunten die we onze kinderen willen leren? Welke essentiële inzichten zouden eigenlijk alle homo sapiens bewust van moeten zijn, om optimaal te kunnen genieten van een hogere kwaliteit van leven? Dat is de vraag waar Leefstijlclub en het EU-project Healthy Lifestyle Network Europe zich mee bezighoudt en de Life Management formule uit ontwikkeld heeft.

De gezondheidsramp samen keren!

Om deze beweging ‘De gezondheidsramp samen keren!’ kracht bij te zetten:

Kijk hier de video van dit deel en van de eerste drie delen van deze serie.

Lees hier meer over de beweging.

Doe hier zelf de gratis leefstijlscan en volg na login de New Health documentaire over leefstijl als medicijn.

Volg ons hier op YouTube.

Volg ons hier op Facebook.

De gezondheidsramp is geen onomkeerbaar lot. Door bewustwording, educatie en samenwerking kunnen we toewerken naar een toekomst waarin gezonde levensjaren de norm zijn. Laten we samen de schouders eronder zetten en bouwen aan een gezondere toekomst.

John van Heel