Wat gebeurt er in mijn lijf tijdens stretch oefeningen?

Stretching is een gezonde en belangrijke activiteit, die is over het algemeen wel bekend. Maar wat gebeurt er eigenlijk in ons lijf als we stretch oefeningen doen, wat is het fysiologische en biomechanische effect van stretchoefeningen?

Fysiologische effecten van stretching

Stretchen verhoogt de bloedtoevoer naar de spieren en gewrichten, wat helpt bij het afvoeren van afvalstoffen en voedt de cellen met zuurstof en voedingsstoffen. Dit kan het herstel na inspanning versnellen en spierpijn verminderen. Regelmatig stretchen kan ook de flexibiliteit verbeteren door de elasticiteit van de spieren en het omliggende bindweefsel, zoals fascia, te vergroten. Dit resulteert in een groter bewegingsbereik rond de gewrichten. Stretching helpt ook  de spierspanning te verminderen, wat bijdraagt aan een gevoel van lichamelijke ontspanning. Als laatste op fysiologisch vlak, stretchen helpt bij het verbeteren van het lichaamsbewustzijn en proprioceptie (het vermogen van het lichaam om de positie en beweging van de ledematen en gewrichten te herkennen en te reguleren, zonder dat dit visueel waargenomen hoeft te worden) kan een belangrijk fysiologisch effect van stretchen zijn. Dit kan helpen bij het verbeteren van de algemene coördinatie en het uitvoeren van dagelijkse activiteiten of sportprestaties.

Biomechanische effecten van stretching

Op biomechanisch niveau kunnen regelmatige stretchoefeningen leiden tot structurele aanpassingen in de spier, waardoor de rustlengte van de spiervezels toeneemt. Dit kan bijdragen aan duurzame verbeteringen in flexibiliteit en blessure preventie. Stretchen beïnvloedt ook de visco-elasticiteit (stelt spieren en pezen in staat om onder belasting uit te rekken en geleidelijk terug te keren naar hun oorspronkelijke lengte, waarbij ze zowel weerstand bieden als aanpassen aan fysieke stress), waardoor ze kunnen vervormen onder druk en geleidelijk terugkeren naar hun oorspronkelijke vorm. Door te stretchen kan er ook een vermindering van de neuromusculaire activiteit optreden, wat leidt tot het beter ontspannen van de spieren. De proprioceptieve neuromusculaire facilitatie (PNF)-stretchtechnieken zijn hier een goed voorbeeld van, waarbij door een combinatie van contractie en ontspanning een groter bewegingsbereik wordt bereikt.

Psychologische effecten van stretching

Stretchen vermindert stress en verbetert de mentale ontspanning. Door de focus op ademhaling en bewustzijn van het lichaam tijdens het stretchen, kan er een verbetering optreden in het concentratievermogen en een staat van mindfulness. Dit kan verder bijdragen aan stressvermindering en een positieve mentale staat. Hierdoor kunnen stretchoefeningen indirecte effecten hebben op het limbische systeem (een complex van structuren in de hersenen die betrokken zijn bij emoties, gedrag, geheugen en motivatie) door hun invloed op stress en ontspanning. Deze fysieke ontspanning kan signalen naar de hersenen sturen, waardoor een gevoel van welzijn en rust ontstaat, wat op zijn beurt weer invloed kan hebben op het limbische systeem door het verminderen van stressreacties.

Verder kan stretchen bijdragen aan de aanmaak van endorfines, de natuurlijke 'feel good'-chemicaliën in het brein, die pijn kunnen verminderen en een gevoel van geluk of euforie kunnen bevorderen. Deze endorfine-afgifte kan een positief effect hebben op het limbische systeem door bij te dragen aan een positievere emotionele staat.

De genoemde effecten (fysiologisch, biomechanisch, psychologisch) zijn geen geïsoleerde effecten, maar ze zijn integraal met elkaar verbonden. Stretchen kan dus worden gezien als een activiteit die bijdraagt aan de algehele integratie en balans van lichaam en geest.

Hoewel de primaire functie van stretchen meer gericht is op het verbeteren van de flexibiliteit, het bereik van beweging, en het verminderen van spierspanning, kunnen de secundaire effecten ervan, zoals vermindering van stress en verbetering van het emotionele welzijn, zeker invloed hebben op de kwaliteit van leven.

Stretchen doet dus veel meer in je lichaam dan je misschien zou denken. Het helpt niet alleen om je flexibeler te maken en je bereik te vergroten, maar het ondersteunt ook de gezondheid van je spieren en gewrichten op meerdere manieren.

Het is belangrijk om de juiste technieken te gebruiken en niet te overdrijven, want te intensief stretchen kan ook leiden tot blessures. Vraag gerust eens aan je trainer of hij/zij kan helpen bij het opstellen van een goed stretchprogramma.